म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिका–४ नारच्याङस्थित अन्नपूर्ण आधार शिविर पछिल्लो समय पर्यटकहरूको मुख्य आकर्षणको केन्द्र बनेको छ। दुई वर्षअघिसम्म प्रायः सुनसान रहने आधार शिविरमा पछिल्लो वर्ष आन्तरिक पर्यटकको संख्या बढ्दै गएको छ। 

वसन्त ऋतुमा हेलिकप्टरमार्फत सीमित आरोही र उनीहरूका सहयोगीहरूले मात्र भ्रमण गर्ने यो आधार शिविरमा अब हिउँदको तीन महिनाबाहेक वर्षभर पर्यटक पुग्न थालेका छन्।

अन्नपूर्ण आधार शिविरमा पुर्‍याउने पदमार्गलाई ‘मौरिस हर्जोग’ नाम दिइएको छ, जसको निर्माण र प्रचारप्रसारसँगै अहिले यो पदयात्रा मार्गमा दिनहुँ पर्यटक देखिन्छन्। यो मार्गमा हालसम्मकै धेरै, करिब चार हजार आन्तरिक पर्यटकले भ्रमण गरेको वडाध्यक्ष लोकबहादुर फगामीले जानकारी दिएका छन्। 

बेनी, काठमाडौँ, पोखरा, बागलुङ, चितवनलगायत शहरहरूबाट विशेष गरी जागिरे, युवायुवती, र साहसिक पर्यटनमा रुचि राख्नेहरू यस पदमार्गमा आकर्षित भएका छन्।

बढ्दो प्रदूषण र सरसफाइ चुनौती
बढ्दो पर्यटक आगमनले अन्नपूर्ण आधार शिविर क्षेत्र र मौरिस हर्जोग पदमार्गमा प्रदूषणको समस्या गम्भीर बन्दै गएको छ। पदमार्गमा पर्यटकहरूले प्लास्टिक, स्टिल, सिसाजन्य फोहर र अन्य वस्तुहरू जथाभावी फाल्ने गरेका छन्। 

पदयात्रामा सहजता ल्याउन सहयोग गरिरहेका सुरेन गुरुङका अनुसार, फोहरको व्यवस्थापन अभावले पदमार्ग र आधार शिविर क्षेत्र प्रभावित भएको छ। "प्लास्टिक, कागज, कपडा, स्टिल र सिसाले फोहर भएको छ," गुरुङले भने।

हाल बेलायतमा रहेका धनकुमार पाइजाको सहयोगमा स्थानीय भलिबल खेलाडीहरूको टोलीले हालै पदमार्गको सरसफाइ गरेको थियो। १९ जनाको टोलीले कुहिने फोहरलाई खाडल खनेर गाड्ने र नकुहिने फोहरलाई संकलन गरेर तल ल्याई जलाउने कार्य गरेको थियो। यसैगरी, नारच्याङका वडासदस्य श्याम पुर्जाको नेतृत्वमा स्थानीय युवाहरूले पनि पदमार्ग र आधार शिविर क्षेत्रमा सरसफाइ गरेका छन्।

शौचालय र अन्य पूर्वाधारको अभाव
पदमार्ग र आधार शिविर क्षेत्रमा व्यवस्थित शौचालयको अभावले पर्यटक र स्थानीयवासीलाई थप समस्या परेको छ। हालै फुतफुतेभरना नजिकै रघुगङ्गा गाउँपालिका–१ मा ललिता शेरपुञ्जाको नेतृत्वमा सार्वजनिक शौचालय निर्माण गरिएको छ। तथापि, आधार शिविर र सम्धीखर्क जस्ता स्थानहरूमा शौचालयको समस्या अझै रहँदै आएको बेनी निवासी कनक प्रधानले गुनासो गरेका छन् ।

अन्नपूर्ण आधार शिविर नेपालको ऐतिहासिक हिमाल आरोहण केन्द्र हो। सन् १९५० मा फ्रान्सका मौरिस हर्जोग र लुई लचेनलले विश्वको पहिलो ८,००० मिटरभन्दा अग्लो हिमाल अन्नपूर्ण चढेर नयाँ कीर्तिमान कायम गरेका थिए। हर्जोगले प्रयोग गरेको पदमार्गकै आधारमा नारच्याङका तेज गुरुङको अगुवाइमा २०६८ सालमा यो मार्गको पहिचान गरिएको थियो। अन्नपूर्ण गाउँपालिकाले यस पदमार्गलाई ‘मौरिस हर्जोग’ नामकरण गरी पर्यटकको आकर्षण बढाउन थालेको छ।

पदमार्ग नारच्याङबाट हुमखोलासम्म २० किलोमिटर सडक र हुमखोलाबाट आधार शिविरसम्म आधारभूत २२ किलोमिटरको पदमार्गको रूपमा निर्माण गरिएको छ। यो पदमार्ग मिस्त्रीखोलाको किनारैकिनार, अन्नपूर्ण र निलगिरि हिमालको फेदी हुँदै सुन्दर झरना, हिमाल, अनौठो भूगोल, दुर्लभ वनस्पति र वन्यजन्तुको अवलोकन गर्दै आधार शिविरमा पुग्न सकिनेछ।

व्यवस्थापनका लागि एकीकृत गुरुयोजना
अन्नपूर्ण गाउँपालिकाले पदमार्गको स्तरोन्नति, खोलामा झोलुङ्गे पुल निर्माण, आश्रयस्थलको क्षमता विस्तार, खानेपानी, शौचालय, सञ्चार र सुरक्षाको व्यवस्थापनका लागि एकीकृत गुरुयोजना तयार गरेको छ। चालु आर्थिक वर्षमा विनियोजित एक करोड रुपैयाँ बजेटबाट आश्रयस्थलको क्षमता विस्तार, शौचालय, खानेपानी, पुललगायत पूर्वाधार निर्माणमा बजेट परिचालन गरिने गाउँपालिकाका अध्यक्ष पुनले जानकारी दिए।

फोहर व्यवस्थापन, मोबाइल सञ्जाल र विद्युत् सुविधा विस्तारका लागि सम्बन्धित निकायमा पहल गर्ने र स्थानीय सामाजिक संघसंस्थासँग समन्वय गरेर फोहर व्यवस्थापनमा विशेष ध्यान दिइनेछ। गाउँपालिकाले पर्यटकको बसाइ र खाने सुविधाका लागि सामुदायिक होटल तथा लज सञ्चालनको विषयमा छलफलको तयारी गरेको पनि अध्यक्ष पुनले बताए।

अन्नपूर्ण आधार शिविरमा पर्यटन बढाउन पूर्वाधार र व्यवस्थापनको सुधार आवश्यक देखिएको छ। यो क्षेत्रमा शौचालय, सरसफाइ, फोहर व्यवस्थापन, र आवासको समस्या समाधान गर्न ध्यान दिन सके आगामी दिनमा पर्यटकको संख्यामा अझै वृद्धि हुने अपेक्षा गरिएको छ।