विश्व रेडियो दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा वक्ताहरूले सञ्चारमाध्यमले प्रवाह गर्ने सूचना नागरिकको जीवन सहज बनाउनेतर्फ केन्द्रित हुनुपर्नेमा जोड दिएका छन् ।

सामुदायिक रेडियो प्रसारक संघ (अकोराव) द्वारा ललितपुरमा आयोजित "रेडियो र जलवायु परिवर्तन" कार्यक्रमअन्तर्गत "पहुँच र जवाफदेही: मौसम तथा जलवायु सूचना सुनिश्चितता" विषयक समूहगत छलफलमा सहभागि वक्ताहरूले सञ्चारमाध्यम जनताको हितमा सूचना सम्प्रेषण गर्नुपर्नेमा विशेष ध्यान दिनुपर्ने बताए ।

संघीय संसद्को कृषि, सहकारी तथा प्राकृतिक स्रोत समितिकी सभापति कुसुमदेवी थापाले नेपाल जलवायु जोखिमयुक्त हिमाली क्षेत्र रहेको बताउँदै मौसम पूर्वानुमान प्रणालीलाई अझ प्रभावकारी बनाउनुपर्ने धारणा राखिन्।

"नेपालमा करिब ६२ प्रतिशत किसान प्रत्यक्ष रूपमा प्रकृतिमा आधारित कृषि प्रणालीमा आश्रित छन्। त्यसैले, उनीहरूलाई मौसम पूर्वानुमानसम्बन्धी सटीक सूचना समयमै प्रदान गर्न आवश्यक छ। जलवायु परिवर्तन कोषको प्रभावकारी उपयोग र नीतिगत व्यवस्थापनमा ध्यान दिनुपर्छ।"

उनले वन क्षेत्रमा खेर गइरहेका जैविक पदार्थलाई प्राङ्गारिक मल उत्पादनमा रूपान्तरण गरी वनमा लाग्ने आगलागी न्यूनीकरण गर्न सकिने बताइन् ।

अर्थ मन्त्रालयअन्तर्गत जलवायु वित्त विभागका प्रमुख ओमप्रकाश भट्टराईले जलवायु परिवर्तन र आर्थिक व्यवस्थापनलाई प्राथमिकता दिने विषय अहिले विश्वभर बहसको केन्द्रमा रहेको बताए ।

"नेपालले सन् २०४५ सम्ममा शून्य कार्बन उत्सर्जनको लक्ष्य लिएको छ, जसका लागि करिब २७६ अर्ब अमेरिकी डलर आवश्यक पर्नेछ। तर, सरकारको आर्थिक नीतिमा दबाब रहेकाले जल तथा मौसम सूचना प्रणाली प्राथमिकतामा पर्न सकेको छैन ।"

उनले जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी सूचना प्रणालीलाई सशक्त बनाउनुपर्नेमा जोड दिए ।

जल तथा मौसम विज्ञान विभागका महानिर्देशक कमलराम जोशीले प्रविधिको विकाससँगै मौसम पूर्वानुमान प्रणाली थप सहज बन्दै गएको बताए।

"हाल मौसम पूर्वानुमानको सफलता दर उच्च छ। क्षति न्यूनीकरण गर्न पूर्वसूचना प्रणालीलाई अझै सुधार्दै लैजाने लक्ष्य छ। रेडियोले यसमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ, त्यसैले सरकारले सूचना प्रवाहमा रेडियोको उपयोगलाई अझ प्रभावकारी बनाउनुपर्छ।"

उनले मौसम पूर्वानुमानको आधारमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले समेत जलविद्युत् व्यवस्थापनमा योजना बनाइरहेको जानकारी दिए।सार्वजनिक सेवा प्रसारक संघ नेपालकी नायब महाप्रबन्धक आरती चटौतले सञ्चारमाध्यमले किसान तथा आम नागरिकलाई लक्षित गरी जल तथा मौसम पूर्वानुमान सूचना प्रवाह गर्नुपर्नेमा जोड दिइन् ।

"सूचना प्रवाह गर्दा लक्षित समुदायलाई ध्यान दिनुपर्छ। सरकारी तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्रोतबाट प्राप्त सूचनालाई आधिकारिकता दिँदै, सत्यता सुनिश्चित गर्दै सम्प्रेषण गर्नुपर्छ। सञ्चारमाध्यमले दिने सूचनाले नागरिकको जीवनमा सकारात्मक प्रभाव पार्नुपर्छ ।"

उनले संचार प्रवाहको विधि सुधार गर्दै जनताको विश्वास जित्ने खालका समाचार सम्प्रेषण गर्नुपर्ने बताइन् ।